Johannes Nucius 1556 - 1620
Johannes Nucius urodził się najprawdopodobniej w 1556 roku w Zgorzelcu. W tej miejscowości zdobył staranne wykształcenie w przedmiotach humanistycznych. Ze słynnego traktatu Musices Poeticae sive de Compositione Cantus, opublikowanego w Nysie w 1613 roku, dowiadujemy się o zamiłowaniach muzycznych Nuciusa. Dalszą naukę Nucius prawdopodobnie pobierał w Nysie, u tamtejszego poety i muzyka Georga Wolffa z Hultschina, z którym się przyjaźnił. Nie wiadomo, kiedy Nucius wstępuje do klasztoru zakonu cystersów w Rudach. Wiemy jednak, że w roku 1588 Johannes Nucius był już zakonnikiem. Opat klasztoru w Rudach, Michał człowiek o wielkiej erudycji i wielki miłośnik sztuki, stał się szybko mecenasem Nuciusa. Nucius ze swej strony w podziękowaniu za przychylność swego zwierzchnika zakonnego skomponował 5-cio głoskową motetę z dedykacją dla swego opata. Zacisze klasztoru pozwalały Nuciusowi na spokojną twórczość.
W 1591 roku wydany został pierwszy tom motet. W tymże roku Johannes Nucius został mianowany przez biskupa wrocławskiego opatem konwentu jemielnickiego. Nowy opat przejął sprawy klasztoru w opłakanym stanie. Opata Nuciusa czekała ciężka praca w administrowaniu sprawami konwentu. Z początku nie szczędził sił. Widząc jednak, że urzędowanie nie pozostawiło czasu na uprawianie swoich zamiłowań muzycznych, przekazał w 1598 sprawy ekonomiczne klasztoru przeorowi Lorencowi. Od tego czasu powstają największe jego dzieła. Wydaje drugi tom motet u Sartoriusza w Legnicy, w roku 1609, a także mszę i rozprawę teoretyczną o komponowaniu: „Musicae Poeticae” (Nysa, 1613). Po kilkunastu latach spokoju i twórczości, na Nuciusa spadły ciężkie doświadczenia i cierpienia.
W 1617 r. wybucha w Jemielnicy pożar, który zniszczył klasztor, kościół, zabudowania gospodarcze, młyny i połowę wsi. Zjawiły się osobiste cierpienia i choroby, z pewnego dokumentu dowiadujemy się, że opat jemielnicki nie może udać się na wezwanie biskupa do Wrocławia, gdyż cierpi na podagrę, bezwład nóg i zupełną utratę wzroku. Zmarł 25 marca 1620 roku i został pochowany w kościele w Jemielnicy. Miejsce pochówku nie jest dokładnie znane, najprawdopodobniej szczątki Nuciusa znajdują się niedaleko ołtarza głównego ( w ówczesnych latach zakonników grzebano pod posadzką kościoła, krypta została wybudowana dopiero w XVIII wieku ). Z całej 40 –letniej twórczości Nuciusa niewiele się do naszych czasów zachowało. Główną przyczyną był wspomniany pożar, który zniszczył dzieło życiowe Nuciusa. Pozostały tylko te dzieła, które w chwili katastrofy znajdowały się poza obszarem żywiołu. Do dnia dzisiejszego pozostało kilka motet na pięć, sześć, siedem i osiem głosów w znanej ilości 129. Były to utwory o tekstach religijnych. Zachował się pierwszy i drugi tom motet. Pierwszy wydany w 1591 roku, a drugi 1609. Drugi tom zawiera podpis autora: „Z naszego klasztoru w Jemielnicy – 16 kwietnia 1609 r. - Johannes Nucius Opat”. Zachowało się również wspomniane dzieło teoretyczne Nuciusa o przepisach i prawach obowiązujących w zakresie kompozycji muzycznej, będące zarazem podręcznikiem dla uczących się sztuki kompozytorskiej. Pozostały po naszym mistrzu dwie Msze w manuskrypcie. Są to dzieła niekompletne, gdyż brak bądź tekstów liturgicznych, bądź poszczególnych głosów. Nie wolno nam zapomnieć, że to Johannesowi Nuciusowi zawdzięczamy, że opactwo cysterskie w Jemielnicy należało w początkach XVII w. do najważniejszych ośrodków kultury muzycznej na terenie dzisiejszego Górnego Śląska. Dzięki muzycznym talentom Nuciusa zyskał sławę zarówno sam opat, jak i cały klasztor. Nucius należał do najwybitniejszych muzyków w dziejach śląskiej kultury muzycznej, ale też całego zakonu cysterskiego w skali europejskiej.
